De Scheldedijkmolen van Doel: toch revitalisering van een unieke molensite?

Molenzorg Vlaanderen steunt gemeente Beveren met stappenplan tot malende molen

Door het behoud van het dorp Doel blijft ook de Scheldedijkmolen op zijn plek. Molenzorg Vlaanderen vzw hield al in 2007 - toen vele huizen afgebroken of verlaten werden - een pleidooi voor het behoud van deze meest iconische, beeldbepalende windmolen van Vlaanderen. Deze keer steunt onze vereniging de gemeente Beveren en de Erfgoedgemeenschap Doel & Polder in hun ijver voor de revalorisatie van deze unieke molensite. De wijze waarop is wel van groot belang. We doken in de archieven en vonden het oprichtingsoctrooi en bouwbestek uit 1612. En vooral reiken we de gemeente een stappenplan aan dat leidt tot een malende molen met eventuele recreatieve nevenfunctie zonder hinder voor de molen.

foto: Maarten Osstyn, Beveren-Waas, 03.07.2022.

Toekomstvisie van Molenzorg Vlaanderen vzw op de Scheldedijkmolen van Doel
De vereniging Molenzorg Vlaanderen vzw steunt de gemeente Beveren en de Erfgoedgemeenschap Doel & Polder in hun ijver voor een revalorisatie van de Scheldedijkmolen, de meest iconische en beeldbepalende windmolen van Vlaanderen. De wijze waarop is wel van fundamenteel belang.
Vooreerst heeft onze vereniging zich erg ingezet voor het laten voorkomen van de bouw van een heel groot horecagebouw pal naast de molen. Niet alleen waren er overtredingen op het Onroerenderfgoeddecreet (2013) en -besluit (2014), bovendien zou de nieuwbouw bijna gereikt hebben tot de kap van de molen die als een “tuinkabouter met wieken” nooit meer zou kunnen draaien of malen.
We doken in de archieven en vonden het oprichtingsoctrooi en het bouwbestek uit 1612 terug. We spitten de hele historie uit waarbij we taaie fouten uit het verleden konden verbeteren. Dat leidde tot de studie: Lieven Denewet, De Scheldedijkmolen van Doel in historisch, technisch en… toekomstig opzicht, Molenecho’s, jg. 50, 2022, 2, p. 53, 59-104.

Hoe zien we dan de praktijkaanpak? Ons uitgangspunt is dat deze meest beeldbepalende windmolen van België een maalvaardige restauratie verdient alvorens verder wordt geinvesteerd in commerciële nevenfuncties.
We gaan voor een realistisch stappenplan, waarbij alle actoren - in het bijzonder het Agentschap Onroerend Erfgoed en de gemeente Beveren - in onderling overleg treden.
We maken een opdeling tussen de korte en de lange termijn. Zowel voor de molen als voor de huidige aanbouw opteren we in eerste instantie voor enkele noodzakelijke conserverings- en stabiliteitswerken. Hierbij kunnen elementen uit de al uitgevoerde, degelijke studies van ingenieursbureau ABT en Polygoon Architectuur bvba zeker meegenomen worden. Ondertussen kan een archeologisch & bouwhistorisch onderzoek gebeuren. We menen dat met de hogergenoemde studie van Lieven Denewet hiertoe een ernstige aanzet werd gegeven.

De studie van Lieven Denewet is trouwens gratis (digitaal) ter beschikking voor alle betrokken actoren.
Voor de uiteindelijke maalvaardige restauratie is een verhoging nodig tot op de nieuwe dijkhoogte van 1984-1985, zoals dat trouwens toen al overwogen werd. Deze opvijzeling, met een betonplaat en hydraulische vijzels, werd al met succes bij een tiental Nederlandse windmolens toegepast.
Een commerciële nevenfunctie (horeca) kan blijven voor zover het de windvang van en het beeld op de maalvaardige windmolen niet verstoort.